Wisseling in klanksterkte (= volume)
Dynamiek
Wisseling in klanksterkte (= volume)
Dynamiek
INFO
Dynamiek verwijst naar de sterkte of het volume waarmee klanken worden uitgevoerd. Het gaat dus over hoe luid of hoe stil de muziek is.
Het correct toepassen van dynamiek is cruciaal voor de expressie en het karakter van een muziekstuk. Dynamiek helpt om:
Emotie over te brengen (een luide passage kan boos of opwindend klinken, een stille passage intiem of droevig).
Verschillende muzikale lijnen of instrumenten in de mix te onderscheiden.
Spanning op te bouwen en weer los te laten.
Dynamiek wordt in de muzieknotatie meestal aangegeven met Italiaanse afkortingen onder de notenbalk. Hieronder kan je de verschillende dynamische aanduidingen vinden met hun betekenis:
pp (=Pianissimo)
Heel stil
p (=Piano)
Stil
mp (=Mezzo piano)
Matig stil (een beetje stil)
mf (=Mezzo forte)
Matig luid (een beetje luid)
f (=Forte)
Luid
ff (=Fortissimo)
Heel luid
Naast bovenstaande benamingen bestaan er ook aanduidingen die vragen om een geleidelijke verandering in luidheid. Deze zijn essentieel voor het creëren van een muzikale flow:
Betekenis: Geleidelijk aan luider worden.
Notatie: Vaak aangeduid met cresc. of het "kleiner dan" teken (<).
Betekenis: Geleidelijk aan stiller worden. Soms ook decrescendo genoemd.
Notatie: Vaak aangeduid met dim. of het "groter dan" teken (>).
Onder dynamiek verstaan we dus ook wisselingen in klanksterkte (=volume) en soms ook tempo, om verschillen in het karakter van de klanken te creëren of een nummer spannender te maken. Vaak worden refreinen bijvoorbeeld dynamischer/krachtiger gespeeld dan strofes, om zo een groot effect mee te geven bij de start van het refrein.
Doorgaans spreekt men over een muziekstuk met veel dynamiek, als het verschil tussen de zachtste en luidste delen heel groot is. Vrijwel alle klassieke stukken zijn dan ook enorm dynamisch, zoals de negende symfonie van Van Beethoven.
Bekijk even het voorbeeld van Björk "it's oh so quiet".
Dit nummer bevat veel dynamiek
Naast de verschillende tekens die worden gebruikt bij een muziekstuk, wordt klanksterkte of volume ook uitgedrukt in decibel (=dB). De decibel dankt zijn naam aan de bel (genoemd naar Alexander Graham Bell). Eén decibel is namelijk één tiende van een bel. De bel is echter een weinig gebruikte aanduiding. Het apparaat waarmee je een geluidssterkte meet wordt geluidsmeter of decibelmeter genoemd. We bekijken hieronder even de tabel die weergeeft hoeveel decibel er op bepaalde plaatsen wordt gemeten.
Geluiden vanaf 80 decibel kunnen schadelijk zijn. Geluiden van 120 decibel kunnen je gehoor direct beschadigen. Hoe schadelijk geluiden tussen 80 en 120 decibel zijn, hangt af van hoe vaak en hoe lang je er naar luistert. Een voorbeeld: geluid van 80 decibel kun je 8 uur per dag (of 40 uur per week) ‘veilig’ horen. Elke 3 decibel erbij is een verdubbeling van het geluid, waardoor 83 decibel nog maar 4 uur per dag (of 20 uur per week) veilig is. En 86 decibel nog maar 2 uur per dag (of 10 uur per week). Geluid van 103 decibel kan je gehoor in minder dan 5 minuten beschadigen.
Wanneer je te vaak wordt blootgesteld aan schadelijke geluiden, kunnen je oren permanent worden beschadigd. Dit wordt "Tinnitus" genoemd. Tinnitus of fantoomgeluid, ook oorsuizen genoemd, is het waarnemen van een voortdurend geluid, zonder dat er in de omgeving een geluidsbron aan te wijzen is. Tinnitus kan variëren van piep-, sis-, fluit-, brom- of ruistonen in een of beide oren. Meestal wordt het geluid vooral waargenomen wanneer er geen of weinig omgevingsgeluid is.
De naam komt van het Latijnse tinnitus aurium, wat 'het rinkelen van de oren' betekent.